Drogi Rodzicu!
Rozwój mowy jest jedną z ważniejszych umiejętności, jaką zdobywa małe dziecko. Umiejętność poprawnego porozumiewania się pozwala dziecku na wyrażanie swoich uczuć, pragnień i spostrzeżeń.
JAK PRZEBIEGA ROZWÓJ MOWY DZIECKA?
Podstawową wiedzę o tym, jak rozwija się mowa dziecka powinien posiadać każdy rodzic aby umiejętnie kierować jej rozwojem. Bez tej wiedzy możesz dziecku zaszkodzić, wymagając tego, czemu sprostać nie może, czy też lekceważąc, przeoczając niepokojące sygnały.
Etapy rozwoju mowy.
OKRES MELODII – OD URODZENIA DO 1 ROKU ŻYCIA
- Początkowo dziecko komunikuje sięz otoczeniem za pomocą krzyku
- 2-3 miesiąc to czas , w którym pojawia się głużenie, uśmiech społeczny
- 4-6 miesiąc- to bogata mimika , początki gaworzenia
- 6-9 miesiąc- rozwój gaworzenia , reakcja na własne imię
- 9- 12 wymawia pierwsze wyrazy: mama, tata, baba, lala
Pomoc specjalisty może być przydatna w przypadku, gdy dziecko pod koniec okresu melodii
- ma kłopoty ze ssaniem, połykaniem( sposób ssania ,pozycja dziecka, dobór smoczka)
- nieprawidłowo reaguje lub wcale nie reaguje na dźwięki otoczenia
- mało gaworzy
- nie uśmiecha się
OKRES WYRAZU (1-2 rok życia)
- Używa prawie wszystkich samogłosek, z wyjątkiem nosowych [ ą, ę ]
- wymawia niektóre spółgłoski [p,b,m,t,d,n,k,ś,ź,ć,dź,ch ]
- Wypowiada się jednowyrazowo,często upraszczając wyraz miś-mi,
daj-da, jeszcze-eszcze, zabacz -ać, kaczka-kaka, pomidor- midol
Pomoc specjalisty może być przydatna w przypadku
- jeżeli masz wątpliwości , czy twoje dziecko prawidłowo przyjmuje pokarmy (picie z kubka, karmiony łyżeczką)
- jeżeli twoje dziecko nie mówi, lub nie jesteś pewien, czy Cię rozumie
OKRES ZDANIA (2-3 rok życia)
Dziecko zaczyna budować zdani proste
dziecko wypowiada prawidłowo spółgłoski: p, b, m, f, w, k, g, h, t, d, n, l,
samogłoski ustne: a, o, u, e, y, i, a, czasem nosowe: ą, ę.
Pod konie tego okresu pojawia się: s, z, c, dz, które wcześniej było zastępowane przez dziecko: ś, ź, ć, dź.
Pomoc specjalisty może być przydatna w przypadku
- ma lub miało kłopoty z połykaniem, gryzieniem, żuciem,
- oddycha przez usta,
- uporczywie ślini się (nie kontroluje wycieku śliny)
- nie reaguje, nie rozumie poleceń
- mało mówi
- ma nieprawidłowo zbudowane narządy mowy między innymi język, podniebienie, wargi
OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ (3-6 rok życia)
3 latek – porozumiewa się prostymi zdaniami, wymawia wszystkie samogłoski i spółgłoski [p,pi,b,bi,m,mi,n,ni,f,fi,w,wi,t,d,n,l,li,ś,ź,ć,dź,j,k,ki,g,gi,ch]
- opuszcza sylaby początkowe lub końcowe (zupa pomidorowa = zupa midolowa, lokomotywa – komotywa);
- przestawia głoski w wyrazie (ławka = wałka);
- tworzy nowe wyrazy (zadzwonić + telefonować = zatelefonić, żelazko = prasowaczka,)
- głoska r może być wymawiana jako j lub l , ewentualnie jako ł ,
- zamiast f występuje często ch i odwrotnie
4 latek – opowiada historie
- Zadaje mnóstwo pytań
- wymawia głoski s, z, c, dz;
- głoski sz, ż, cz, dż dziecko może wymieniać na s, z, c, dz – jest to tzw. seplenienie fizjologiczne
- hiperpoprawność związana z opanowaniem nowych, trudnych głosek np. zastępowanie głosek s, z, c, dz, przez sz, ż, cz, dż – np.: sztół, czukierek
5 -latek mowa dziecka w tym wieku powinna być zrozumiała
- wypowiedzi dziecka wielozdaniowe
- dziecko potrafi już bezbłędnie powtórzyć sz, ż, cz, dż,
- głoska r powinna być już wymawiana, chociaż często pojawia się dopiero w tym okresie;
6-latek powinien poprawnie wymawiać wszystkie dźwięki nawet te najtrudniejsze do opanowania czyli głoski sz, ż, cz, dż oraz r;
- umieć porównywać (odnajdywać różnice i podobieństwa) oraz klasyfikować przedmioty pod względem wielkości, kształtu, koloru.
- dokonywać analizy i syntezy słuchowej wyrazów o prostej budowie fonetycznej (tzw. głoskowanie)
- wyklaskiwać ilość sylab w wyrazie
Pomoc specjalisty może być przydatna w przypadku gdy
- dziecko podczas artykulacji wsuwa język między zęby lub ociera nim o wargę, bo na każdym etapie wiekowym jest to wada, która się nie wycofa samoistnie, a w przyszłości może spowodować seplenienie
- istnieją wątpliwości czy dziecko dobrze słyszy;
- dziecko nawykowo mówi przez nos;
- dziecko po ukończeniu 4 r.ż. zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne: „d” na „t” (np. zamiast domek mówi tomek), „w” na „f” (zamiast woda mówi fota), „g” na „k” (zamiast głowa mówi kłowa), „b” na „p” (zamiast buda mówi puta);
- dziecko pod koniec 3 r.ż. nie wymawia którejkolwiek z samogłosek ustnych: a, o, u, e, i, y;
- dziecko zniekształca głoski, np. wymawia „r”
- gdy dziecko się jąka (miewa częste blokady i uporczywe powtarzanie jakiejś głoski lub utrudniony start mowy). Jednakże jeśli zauważymy u dziecka lekkie zacinanie, powtarzanie sylab nie wpadajmy w panikę – może to być typowa, fizjologiczna niepłynność mowy. Bierze się ona stąd, że w wieku przedszkolnym rozwój myślenia i zasób słownictwa biernego (co dziecko rozumie) rozwija się szybciej niż jego umiejętności wypowiadania swoich myśli, a to może powodować rozwojową niepłynność mowy.
Należy pamiętać, że każde dziecko rozwija się we własnym, swoistym tempie i niewielkie opóźnienia rozwoju mowy nie powinny być powodem do niepokoju. Opóźnienia w pojawianiu się poszczególnych stadiów rozwoju mowy nie powinny przekraczać 6 miesięcy
Co robić , kiedy podejrzewasz , że Twoje dziecko ma problemy z mową
Jeżeli odczuwasz niepokój lub stwierdzasz , ze rozwój twojego dziecka odbiega od wskazanych norm zwróć się do specjalistów, którzy pomogą dziecku , są to pedagog, logopeda, psycholog, laryngolog, lekarz pediatra, ortodonta
Jeżeli twoje dziecko uczęszcza do przedszkola porozmawiaj z wychowawcą , posiada on wiedze z zakresu mowy dziecka, pomoże Ci w Twoim problemie
Zgłoś sie do Poradni Psychologiczno Pedagogicznej, w której to fachowcy pomogą ustalić diagnozę w sprawie Twojego dziecka .
Zgłoś się do lekarza pediatry lub laryngologa , który sprawdzi słuch Twojego dziecka, zbada dziecko i określi , czy zły stan mowy ma związek z chorobą(gardła, ucha, zatok).
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Nr 2
Adres: Kosynierów Gdyńskich 30, Elbląg
Telefon:55 643 34 35
pppdwa@elblag.com.pl
